Bota do të ketë vendin e parë që do të hedhë mbetjet në shkëmbinj në një thellësi prej 455 metrash.
“Ne jemi në pjesën më të thellë të depove të mbetjeve Onkalo. Mbi ne ka vetëm një bosht vertikal prej 455 metrash që del nga toka. Ky lloj ‘varrezash’ për mbetjet bërthamore nuk ekziston askund tjetër në botë. Bombolat e mbeturinave ulen një nga një me ashensor në gropë. Boshti shpohet nga poshtë lart me një stërvitje të veçantë. Vetë shpimi zgjati gjysmë viti, gjë që tregon masivitetin e të gjithë projektit”, shkruan Yle .
Kur kapsula zbret, ajo fillimisht çohet në një zonë magazinimi të ndërmjetëm dhe prej andej më vonë në një tunel asgjësimi. Lëvizja nën tokë kontrollohet nga distanca nga dhoma e kontrollit.
Kur bëhet fjalë për tunelin nëpër të cilin “udhëtojnë” mbetjet, ai është 350 metra i gjatë, por vetëm tre metra i gjerë dhe katër metra i lartë.
“Në fund të tunelit hapen gropa vertikale çdo dhjetë metra për largimin e mbetjeve, pra do të jenë gjithsej 30-35. Një kapsulë prej pesë metrash është zhytur në një buzë të thellë tetë metra dhe hapësira e zbrazët është “vulosur” me beton. Vrimat janë shpuar me një stërvitje speciale të importuar nga Gjermania, e cila aktualisht po përdoret për të shpuar një tunel provë që ndodhet afër”, thuhet në tekst.
Përndryshe, kur bëhet fjalë për mbetjet bërthamore, karburanti i shpenzuar bërthamor do të ruhet në vendet më të thella.
“Mbetjet bërthamore si veshjet apo pjesët e makinerive të përdorura në termocentralet bërthamore gjithashtu lëshojnë rrezatim, por ato nuk duhet të groposen thellë në shkëmb. Ata do të hidhen në një shpellë në një thellësi prej 60 metrash. “Onkalo është bërë vetëm për karburantin bërthamor të harxhuar, që është më i rrezikshmi”, shpjegon Yle.
Duke qenë se Onkalo nuk ka ardhur ende në jetë në një kuptim të plotë operacional, Yle thekson se aktualisht po hidhen shumë pak mbetje në këtë tunel.
“Më shumë se tre mijë bombola, secila prej të cilave mund të mbajë rreth dy ton mbetje bërthamore, do të varrosen këtu. Thellësia e zgjedhur për këto aktivitete nuk është e rastësishme. Sa më i thellë të jetë uji nëntokësor, aq më i kripur është. “Sa më i kripur të jetë uji, aq më shumë kapsula bakri konsumon nëse përfundojnë në vrimën e depozitimit”, theksojnë gazetarët finlandezë.
Ata shpjegojnë se si mbetjet mund të ruhen në Onkalo për 100 vitet e ardhshme.
“E ashtuquajtura varreza shkëmbore për mbetjet bërthamore konsiderohet e vetmja zgjidhje për asgjësimin e mbetjeve bërthamore. Është i vetmi vend në tokë që është i sigurt nga luftërat dhe fatkeqësitë e tjera”, thonë ata.
Një nga idetë që është konsideruar edhe në botë ka të bëjë me hedhjen e mbetjeve bërthamore në hapësirë.
“U braktis sepse pasojat mund të ishin katastrofike”. Rreth një në njëzet raketa kanë një lëshim të dështuar. Nëse kjo ndodh me mbetjet bërthamore, ato do të bien nga qielli”, tha Gareth Law, profesor i radiokimisë në Universitetin e Helsinkit.
Siç theksojnë gazetarët finlandezë, puna në këtë objekt aktualisht është drejt përfundimit dhe testet përfundimtare janë duke u zhvilluar. Sipas planeve, Onkalo duhet të vihet në funksion me kapacitet të plotë në vitin 2025.
“Në krye është objekti i kapsulimit të përfunduar së fundmi, i cili luan një rol po aq të rëndësishëm sa vetë tunelet.” Gjatë vitit 2024, objektet e kapsulimit duhet të jenë funksionale, pas së cilës do të testohet i gjithë zinxhiri i asgjësimit. Më pas do të shohim nëse investimi përfundimtar do të funksionojë ashtu siç kanë planifikuar inxhinierët”, përfundohet.
